Hoogsensitiviteit Archives

Hoogsensitiviteit of autisme….hoe weet je het verschil?

20 april 2023 Door Rebecca Reageer

Hoogsensitiviteit of autisme?

‘Nee, Sam is gewoon hoogsensitief’ zei ik in mijn volle overtuiging tegen mijn vriendin, nadat zij zich hardop afvroeg of Sam autisme zou kunnen hebben. ‘Hij lijkt gewoon heel erg op zijn moeder, net zo gevoelig’ voegde ik er aan toe.

Mijn vriendin liet het daar bij en in die tijd had ze geen betere keuze kunnen maken dan het te laten rusten. Ik was er niet aan toe om een label op mijn kind te plakken. Volkomen onzin!

Zolang ik mijn zoon zou begeleiden in zijn gevoeligheid dan zou alles goed komen. Als kindercoach gespecialiseerd in hoogsensitiviteit had hij het werkelijk getroffen met mij als moeder. Althans, dat dacht ik toen nog…

Hoogsensitiviteit was de reden van zijn gedrag…toch?

Al het gedrag dat opviel, kon ik verklaren vanuit de gedachte dat de eigenschap hoogsensitiviteit daar verantwoordelijk voor was. Hij kon bijvoorbeeld moeilijk contact leggen met volwassenen, maar dat kon te maken hebben met zijn verlegenheid.

En dat hij niet knuffelde met zijn opa en oma vond ik niet per definitie zorgelijk, want daar had ik als kind ook geen behoefte aan. Bovendien is sensitiviteit als het om kleding gaat bekend bij hooggevoelige kinderen, dus ook zijn extreme reacties op labeltjes kon ik prima verklaren.

Zelfs het feit dat hij vaak in zijn eigen wereldje zat, vond ik niet opmerkelijk. Bovendien, hij keek ons best recht in de ogen aan en hij had voldoende vriendjes. Geen reden tot paniek dus. Als wij als ouders het voorbeeld zouden geven van sociaal wenselijk gedrag dan volgde hij wel als de tijd rijp was. Maar dit bleek wishful thinking…

Veel meer verbinding met hoogsensitieve kinderen dan met mijn eigen zoon

Enkele jaren later merkte ik steeds vaker dat ik met de kinderen binnen mijn kindercoach praktijk veel beter verbinding kon maken dan met mijn eigen zoon. En dat zij vaak zonder moeite antwoord konden geven op vragen en op zichzelf konden reflecteren.

Als ouders adviezen wilden bij de opvoeding dan werkten de ideeën vanuit het Bewust Ouderschap en lieten zij mij tevreden weten wat de inzichten met hun als ouders en met hun kinderen hadden gedaan. Het maakte veel bij mij los, want bij de loodgieter lekte de kraan.

Mijn zoon leek niks op te pakken. Zijn executieve vaardigheden waren rampzalig, onthouden van alledaagse handelingen lukte niet en met ons in contact komen was op zeven jarige leeftijd nog altijd ontzettend moeizaam. Ik leek een moeder die er enkel was voor zijn natje en zijn droogje…

Ik voelde mij een slechte moeder

Mijn onzekerheid groeide en ik begon mij steeds vaker af te vragen of mijn conclusie dat hij enkel hoogsensitief zou zijn wel klopte. Toch stopte ik die gedachte steeds weer weg. Ik voelde mij een slechte moeder.

Sam bouwde steeds meer angsten op en dus wilde ik de oefeningen met hem doen die de gevoelige kinderen in een traject bij mij heel veel hadden opgeleverd. Maar het mocht nooit baten. Hierdoor ging ik enorm twijfelen aan mijzelf als moeder en coach.

Want wat zegt het over mij als mijn eigen kind angstig is en een zeer laag zelfbeeld heeft? Ben ik eigenlijk wel de juiste moeder voor mijn kind? Op school kreeg ik namelijk geen signalen dat het niet goed zou gaan. Lag het aan mijn eigen opvoedskills….was ik te soft?

De zoektocht naar de juiste hulp was een uitputtingsslag

Ik startte een zoektocht naar de juiste hulpverlening voor mijn zoon. We gingen van reflexintegratie naar ergotherapie en van sensi therapie naar homeopathie. Ik kocht voor honderden euro’s aan natuurkundige middelen, maar niets hielp.

Sam wilde steeds minder met hulp te maken hebben en zijn angsten groeiden. Inmiddels had ik een lijstje gemaakt van alles waarin hij achterbleef in ontwikkeling. De vraag of mijn vriendin het drie jaar geleden misschien toch goed gezien had, plopte af en toe op in mijn hoofd. Het zou toch niet?!

Een jaar voor corona kwam ik met Sam bij de praktijkondersteuner van de huisarts om mijn zorgen te delen en te weten wat ik het beste kon doen. Waar zij haar papiertje heeft gehaald, is voor mij altijd een raadsel geweest. Ze wisselde drie zinnen uit met Sam die het hele uur op de grond lag en concludeerde dat er met mijn zoon niets aan de hand was. Ik moest hem maar minder laten gamen en bij goed gedrag belonen met een extra uur gametijd in het weekend.

Ik heb met haar langer gesproken over het wel of niet straffen en belonen en mijn kijk hierop dan over Sam zijn gedrag. Totaal verbauwereerd stond ik weer buiten. Dan moesten we zelf maar doorploeteren en puzzelen wat er aan de hand was. Ondertussen ging mijn werk ging gewoon door, hoewel ik mijzelf soms best hypocriet vond.

Ik kon prachtige verhalen vertellen over Bewust Ouderschap en hoogsensitiviteit en hoe ermee om te gaan. Ondertussen zat ik elke dag na schooltijd op de trap met mijn zoon die de eerste tien minuten moest uithuilen van alle prikkels. Waarom hielp ik elk jaar tientallen kinderen en hun ouders, werden mijn cursussen goed bezocht, maar gleed mijn zoon enkel verder af? Wat miste ik in dit verhaal?

Mijn zoon wilde dood

Ten tijde van corona werd het pas echt goed zichtbaar dat Sam anders was dan zijn klasgenoten.
Sam raakte volledig ontregeld toen huiswerk maken een feit werd en hij niet meer de structuur van school had. Sam zei dat hij dood wilde. Elke nacht huilde hij…

Hij durfde nergens in het huis alleen te zijn en kreeg tics en black outs. Het was voor mij de druppel en ik belde opnieuw naar de praktijkondersteuner. Dit keer vond ze het blijkbaar toch alarmerend en ik kreeg een verwijzing voor diagnostiek.

Tijdens de anamnese voelde ik mijn hele lichaam tintelen en mijn oren gloeiden. Doordat wij als ouders helemaal teruggingen in de tijd en ons heel veel kritische en confronterende vragen werden gesteld, wist ik zelf al wat uit alle onderzoeken zou gaan komen. Kak!

Het is geen hoogsensitiviteit…het is autisme!

Eindelijk zag ik hem echt. Ondanks al mijn kennis en ervaringen met kinderen. Ondanks dat ik zelf ouders af en toe had doorverwezen voor onderzoek, durfde ik niet voor mezelf toe te geven dat mijn zoon autisme kon hebben. Ik had mij al die tijd heel comfortabel gevoeld bij de gedachte dat het “alleen maar hsp” zou zijn.

Maar na dat moment viel alles op zijn plaats! Ik begreep ineens volledig waarom al mijn ideeën rondom opvoeding niet werkten bij mijn eigen kind. En dat mijn zoon iets anders nodig heeft dan de gevoelige kinderen die bij mij in mijn praktijk kwamen. Waarom zijn zelfbeeld zo laag was en dat school echt geen veilige plek is geweest voor hem.

Ik zag het en ik zag hem! Nu voor het eerst echt goed. En ik huilde. Ik huilde die hele middag totdat ik geen traan meer over had.

De diagnose: een autistische burn-out

De diagnose kwam eigenlijk te laat voor ons kind. Mijn zoon heeft te lang op zijn tenen gelopen en daardoor is hij uitgevallen binnen het onderwijs. Inmiddels zit hij 1.5 jaar thuis en krijgt hij verschillende therapieën binnen de dagbehandeling waar hij meerdere dagen per week naar toe gaat.

Het heeft mij ertoe gedwongen mijn praktijk te sluiten en er als mantelzorger voor hem te zijn. Uiteraard met heel veel liefde, maar er gaat geen dag voorbij dat ik mij niet afvraag of ik zijn autisme niet eerder had kunnen zien.

Had ik de burn-out kunnen voorkomen als ik eerder had geweten dat het geen hoogsensitiviteit was? Stak ik mijn kop in het zand en wilde ik het gewoon niet zien? Het maakt mij als moeder kwetsbaar en vaak verdrietig. Getekend door de hulpverlening en de leraren die mij niet echt wilden horen toen ik uiteindelijk aan de bel trok.

Waarom een juiste diagnose van autisme zo belangrijk is

Ik kijk nu wel anders naar hoogsensitiviteit, want ik durf verder te kijken. Voorbij alle misverstanden over hsp en autisme. Ik weet nu ook veel beter waar hsp eindigt en een diagnose begint. Mijn zoon heeft vriendjes en kijkt je aan, maar dat zijn geen redenen om autisme uit te sluiten.

Inmiddels heb ik geleerd dat niet alles onder de noemer hsp valt. En dat je een gevoelig kind kunt overvragen en overbelasten als je niet weet wat er werkelijk aan ten grondslag ligt. Soms ontkom je gewoonweg niet aan diagnostiek. Ik denk dat je een kind daarmee een dienst kunt bewijzen. Niet alleen jij begrijpt je kind en diens gedrag beter, zodra je weet dat je kind autisme heeft. Ook jouw kind leert zichzelf echt kennen.

Het vraagt bovendien een andere bejegening van jou als ouder. Bewust Ouderschap is zeker niet afdoende bij een autistisch brein. De juiste diagnose kan zware ontregeling en overprikkeling voorkomen of verminderen, doordat alle mensen die om het kind heen staan hun eigen gedrag aanpassen.
Helaas hebben ook leerkrachten meer begrip, zodra de diagnose vast staat. Het is nu eenmaal een feit.

En natuurlijk hebben niet alle gevoelige kinderen autisme en hoef je als ouder niet meteen in paniek richting de GGZ te rennen. Maar als bovenstaande jou raakt en jij net als ik altijd zo’n stemmetje hebt gehoord dat jou toefluisterde dat er misschien wel iets meer aan de hand zou kunnen zijn, dan raad ik jou aan om ernaar te luisteren. Vertrouw je gevoel, vertouw je intuitie…je hebt het als ouder (en zeker als moeder maar zeer zelden bij het verkeerde eind.

Boek Drammend Draakje

Wat leuk dat je interesse hebt in mijn kinderboek Drammend Draakje; een verhaaltje met een moraaltje voor gevoelige perfectionistjes met faalangst.

Dit verhaaltje in rijm gaat over een draakje dat altijd maar zeurt dat hij niet goed genoeg is. Hij wil zö graag perfect zijn dat hij geen foutjes durft te maken en niet ziet wat hij allemaal al kan en heeft. Dit maakt Drammend Draakje boos, verdrietig of bang en dat laat hij merken ook! Maar gelukkig heeft hij een lieve mama die hem eraan herinnert dat hij niks leert zonder goede foutjes en daardoor juist een dapper draakje kan worden.

Recensie
‘Wat een ontzettend lief en eerlijk boekje is dit. Een gevoelig boekje, zo zou ik het ook willen omschrijven. Net als die vele kindjes die zich, net als Drammend Draakje, vaak niet goed genoeg voelen. Sabrina heeft een mooie boodschap in een herkenbaar verhaal gestopt. Doordat het op rijm is geschreven is het een prettige manier van (voor)lezen. De reflectievragen en opdrachten achterin kan je gebruiken om samen een groeigesprekje te gaan. Het is een boekje dat niet mag ontbreken in de kinderkamer. Kruip voor het slapengaan dicht tegen elkaar aan en luister naar dit lieve, herkenbare verhaaltje. Lekker je hoofd legen en daarna rustig in slaap vallen. Een gouden tip voor kleine piekeraars. Drammend Draakje is ook heel leuk om voor te lezen in de klas om vervolgens in gesprek te gaan met de groep. Als professional vind ik het een waardevolle toevoeging voor de ondersteuning van kinderen met faalangst en de zeer gevoelige, temperamentvolle draakjes onder ons die het zo graag goed willen doen.” Stéfanie Groeneveld – Orthopedagoog

Drammend Draakje is voor ouders, leerkrachten en andere professionals die met jonge kinderen werken die last hebben van perfectionisme en faalangst en de daaruit voortvloeiend beperkende gedachten, gevoelens en gedrag.

Drammend Draakje wordt op dit moment vormgegeven en komt hopelijk nog voor de zomer uit. Jij kunt vrijblijvend op de hoogte worden gehouden van alle updates rondom de voortgang en speciale lanceringsacties door je in te schrijven via onderstaand formulier.

Bovendien maak jij door je inschrijving kans op een GRATIS gesigneerd boek met als bonus ook nog eens 3 boekenleggers (printables) en het door mij ingesproken luisterverhaal (die in de ledenomgeving te downloaden zullen zijn).

https://gevoeligkind.activehosted.com/f/8

Schrijf je dus snel in en ontvang tot aan de boeklancering alle ins & outs van mijn eerste kinderboek Drammend Draakje (ik zal je niet spammen;-)

PS: de belangstelling middels de vooraankondiging op mijn Facebook pagina was groot, dus wil je verzekerd zijn van een eerste druk exemplaar is het slim om je aan te melden voor de emaillijst.

Tot in de mail!

Hoogsensitieve kinderen begeleiden in een wereld die intens overweldigt

14 februari 2023 Door Sabrina van Dijk Reageer

hoogsensitieve kinderen optimaal begeleiden - hoe doe je dat?

Hoogsensitieve kinderen opvoeden is niet altijd even makkelijk. De diepgaande verwerking van informatie maakt hoogsensitieve kinderen namelijk extra opmerkzaam en dat kan leiden tot intense emotionaliteit en overprikkeling.

Dit goed kunnen opvangen vergt toewijding, heel veel geduld, doorzettingsvermogen, vertrouwen en een puur hart vol onvoorwaardelijke liefde.

Wetenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen dat 15 tot 20 procent van de kinderen hoogsensitief is. Van nature beschikken deze HSK’s over een zeer gevoelig afgesteld zenuwstelsel waardoor zij heel ontvankelijk zijn voor indrukken en deze diep in het brein registreren en analyseren.

Net als orchideëen hebben hoogsensitieve kinderen meer aandacht en verzorging nodig

Ze worden ook wel ”orchidee” kinderen genoemd. Een treffende metafoor van Hoogleraar pedagogiek Geert Jan Overbeek die benadrukt dat HSK’s, net als deze delicate bloem, meer aandacht en verzorging nodig hebben om te kunnen groeien en bloeien.

Hoe help je hoogsensitieve kinderen in een wereld vol prikkels? Hun gevoeligheid voor wat er om hen heen gebeurt, in de directe omgeving of op wereldniveau, maakt hen namelijk kwetsbaarder dan gemiddeld sensitieve kinderen; de zogenaamde paardenbloemen die wel tegen een stootje kunnen en vrijwel overal gedijen.

Onverwachte veranderingen en grote gebeurtenissen kunnen HSK’s dus enorm overweldigen. Het goede nieuws is gelukkig dat orchidee kinderen méér profiteren van een omgeving die hen ondersteunt en waar ze tot hun recht komen.

Hoogsensitieve kinderen vragen een andere aanpak

Dat betekent dus dat je, met de juiste sleutels op zak, wel degelijk een groot en positief verschil kunt maken in het leven een HSK. Want om je weg te vinden in een wereld die bol staat van prikkels en indrukken, zonder dat dit inboet aan mentale veerkracht, is voor een orchidee kind een hele opgave.

Daar heeft het hulp bij nodig. Het vergt een passende aanpak zowel thuis als op school die ik Hoogsensitief Opvoeden noem (als in Onvoorwaardelijk & Puur voeden😉). Een orchidee heeft nu eenmaal andere behoeften dan een paardenbloem. Daar op afgestemd zijn als ouder en leerkracht heeft in mijn optiek de hoogste prioriteit.

Als Coach én HSP mama ben ik inmiddels gepokt en gemazeld als het aankomt op de ‘’handleiding’’ van mijn eigen 2 begaafde, hoogsensitieve zoons van inmiddels 10 en 13. De één introvert, behoedzaam en kijkt de kat uit de boom (70% van de HSK’s). De ander extravert, wilskrachtig en stapt makkelijk overal op af (30% van de HSK’s).

Totaal verschillend qua karakter maar beiden beleven de wereld intens en zijn op hun eigen wijze heel gevoelig, complex en kwetsbaar. Het bijzondere is dat ze beiden een deel van mijzelf vertegenwoordigen…ik noem ze mijn zon en mijn maan. Allebei schijnen zij hun licht maar op een eigen unieke wijze.

Steun, sturing en stimulering – als een Sherpa in de achterhoede

Misschien is het dat ik zoveel van hen in mijzelf herken dat ik automatisch goed kan intunen op wat zij nodig hebben en hun fysiek, emotioneel, mentaal en spiritueel zodanig weet te voeden dat ze kunnen opgroeien als gelukkige gevoelige kinderen.

Met ups en downs natuurlijk want het leven is niet altijd eerlijk en prikkels zullen er altijd zijn. Daar mogen zij mee leren omgaan op een manier en tempo dat bij hen past waarbij ik als een sherpa in de achterhoede mijn steun, sturing en stimulering bied zodat ze zich altijd veilig voelen.

Want veiligheid is een voorwaarde om je te kunnen ontplooien, zeker als je hoogsensitief bent en je voelsprieten zijn afgestemd op het detecteren van gevaar. Ook ik heb daarin soms, met al mijn ervaring en diploma’s op zak, mogen ervaren wat wel en niet werkt. En nog ben ik niet uitgeleerd want iedere situatie is anders en geen hoogsensitief kind is nu eenmaal exact hetzelfde. Ook de mijne niet.

Doe wat werkt in de begeleiding van jouw gevoelig kind

Toch is er een aantal basisvaardigheden dat mijns inziens onontbeerlijk is in het begeleiden van het opgroeiende gevoelige kind. Vaardigheden die werken en rust in je gevoelig gezin zullen creëren.

Als je daar meer over wilt weten, schrijf je dan gerust vrijblijvend in voor mijn gratis online cursus “De 7 sleutels voor een betere begeleiding van jouw gevoelig kind”. Het zijn inzichten en handvatten die ik met succes heb toegepast bij mijn eigen mini me’s en ik durf te zeggen dat ik er de vruchten nog steeds van pluk.

‘’Doe wat werkt’’ is mijn gevleugelde uitspraak, ook als dat misschien niet altijd even gangbaar is in de ogen van de buitenwereld.

Laat je dus niet van de wijs brengen door goedbedoelde adviezen van buitenstaanders die je mogelijk onzeker maken als ouder. Jij bent degene die jouw gevoelig kind het beste kent en diep van binnen weet wat het nodig heeft.

Volledig durven vertrouwen op je gevoel en je laten leiden door je intuïtie is wat mij betreft dan ook echt de eerste stap om het roer om te gooien naar meer balans en harmonie.

Een orchidee heeft heel veel liefde en aandacht nodig om de mooiste bloemen te laten ontluiken. Dat lukt niet met je hoofd, dat kan alleen met je hart.

Voelen als voorwaarde voor verbinding met jezelf

HSK’s leven onbewust veel in hun hoofd en zijn gemakkelijk verbonden met dat wat zich aan de buitenkant allemaal afspeelt. En daar waar ze aan denken, zijn ze met hun aandacht.

Hierdoor raken ze het contact met het hier en nu gemakkelijk kwijt en voelen ze niet meer wat ze nodig hebben om hun overspannen voelsprieten te bedaren.

Aandachtig bij jezelf leren zijn is echter een voorwaarde om je weer te kunnen verbinden met je authentieke IK, zodat je kan aangeven wat je nodig hebt en loslaten wat je niet dient.

Ik schreef er het breinrijmpje ‘’Laat maar los’’ over dat nauw aansluit bij een ontspanningsoefening die ik hieronder met je deel. Deze oefening kan je inzetten om je gevoelig kind te helpen als het zich in een kolkende zee van emoties bevindt en niet meer helder kan denken.

Zo heb je altijd een interventie bij de hand die werkt en niks kost behalve aandachtig bij het proces zijn.

Zeker op moeilijke momenten of als je kind overspoeld is geraakt door een situatie (welke dan ook) kan je adem je redding zijn.

Voor je kind maar ook voor jou. Het is wat mij betreft dan ook 1 van de meest ondergewaardeerde maar tevens beste strategieën om uit het hoofd te komen (waar de stress zich opbouwt) en in je lijf te landen (waar de stress kan worden afgevoerd).

Bewust ademen om direct te ontspannen met je hoogsensitieve kind

Bij voorkeur doe je deze simpele maar effectieve oefening in een prikkelarme omgeving en vraag je je je kind de ogen sluiten voor optimaal effect (maar laat het los als het dit niet wil en doe wat werkt weet je nog;-).

Het is zinvol om je kind in kleermakerszit op de grond te laten zitten of op een stoel met de billen stevig op de zitting en de voeten plat op de vloer. Dit zorgt voor goede gronding en bovendien geeft het lichaam zo een signaal af aan de hersenen dat het veilig is. Bij een jong kind adviseer ik je het op schoot te nemen en het samen te doen.

Adem vervolgens een paar minuten of zolang als nodig bewust en kalm in door de neus en twee keer zo lang uit door de mond.
Let erop dat de schouders ontspannen omlaag hangen en je kind bij het inademen door de neus de buik uitzet als een ballon die je opblaast.
Leg ter ondersteuning (indien je kind dit toelaat) een hand op de buik, ongeveer 1 cm onder de navel. Zo kan jij voelen of je kind goed ademt en kan je kind voelen waar het heen moet ademen.

NB: De buikademhaling zorgt ervoor dat de longen helemaal open kunnen staan om alle zuurstof op te nemen. Op deze manier verandert de samenstelling van het bloed en kunnen de stresshormonen afnemen waardoor je kind zich steeds kalmer zal gaan voelen.

Het is eigenlijk heel simpel, maar vaak vergeten we (zeker als we zelf ook overprikkeld raken door de intense reacties van onze gevoelige kids) het toe te passen…terwijl daar de oplossing ligt.

Hoogsensitieve kinderen begeleinden in een wereld die intens overweldigt - gevoelig kind

Als mijn HSP jongens even in de stress schieten, is dit mijn favoriete oefening die ik samen met ze doe of ik gebruik 1 van de andere leuke ademstrategiëen uit mijn mini-ebook De kracht van Aandacht.

Met de flashcards visueel in de hand wordt het nog makkelijker om met volle aandacht present te zijn, zonder woorden.

Alleen maar ademen, meetellen en volgen met de wijsvinger…in en uit…even alles loslaten op het ritme van de adem.

Precies zoals beschreven in het breinrijmpje dat je kunt voorlezen en bedoeld is als herinnering voor je kind zodat het altijd en overal zelfstandig weer tot rust kan komen…Je adem heb je immers altijd bij je;-)

Laat je me weten wat het voor je doet?

PS: Volg me voor meer tips op de FB pagina van Gevoelig Kind (62000+ volgers).

Het blog ”Hoogsensitieve kinderen begeleiden in een wereld die intens overweldigt” is gebaseerd op mijn artikel in de Wintereditie 2022 “Angst & Stress” van Pure Child Magazine.